ارزیابی کیفیت مطالعات مروری سیستماتیک1

همانطور که ذکر شد، مطالعات مروري سيستماتيک مطالعاتي هستند که نتايج حاصل از ساير مطالعات (ترجيحا کارآزمايي باليني) را در مجموع، آناليز مي کنند. اين مطالعات بالاترين سطح شواهد را فراهم مي کنند؛ بنابراين در سيستم سلامت از اهميت بالايي برخوردار هستند. اگرچه در انجام اين مطالعات سعي بر اين است که بهترين متدولوژي استفاده شود ولي همواره اين مطالعات کيفيت خوبي ندارند و نيازمند بررسي و ارزيابي نقادانه هستند. براي بررسي کيفيت اين مطالعات بايد از چک ليست هايي استفاده شود که مسائل متدولوژي را در اين مطالعات مورد بررسي قرار مي دهند. اين چک ليست ها به فرمت هاي مختلفي در دسترس است. در ادامه اين مبحث به سوالات اساسي که بايد در ارزيابي يک مطالعه مروري سيستماتيک به آن توجه شود مي پردازيم. بديهي است که اين سوالات بر اساس مراحل مختلف مطالعه مروري سيستماتيک مطرح مي شوند:
آيا مطالعه مروري سيستماتيک سوال دقيقي را مورد ارزيابي قرار داده است؟
در اين قسمت منظور از سوال دقيق سوالي است که به مقدار کافي به جزئيات پرداخته باشد. در واقع مطالعه مروري سيستماتيک از آنجايي که نياز به صرف وقت زياد دارد و از طرفي ديگر به عنوان بالاترين سطح، شواهد را فراهم مي آورند، بايد تا جايي که امکان دارد سوال بسيار ظريفي را مورد پرسش قرار دهند. براي اينکه تصميم بگيريم که آيا مطالعه سوال دقيق و ظريفي داشته است يا نه بايد اجزاي مورد سوال را بشناسيم. اجزاي اصلي که بايد در مطالعه پرسيده شوند عبارتند از:
جمعيت مورد مطالعه، روش درماني که به کار رفته است و پيامدي که اندازه گيري شده است. در واقع سوال کلي اول به صورت سه سوال زير شکسته مي شود:
1. آيا معيارهاي مربوط به بيماران با ظرافت و دقت انتخاب شده است؟
2. آيا معيارهاي مربوط به روش درماني به کار رفته با ظرافت انتخاب شده است؟
3. آيا معيارهاي مربوط به پيامدهاي مورد نظر با ظرافت و دقت انتخاب شده است؟
در صورتي که هر يک از موارد فوق به خوبي بيان شده باشد پاسخ بلي و اگر به خوبي بيان نشده باشد پاسخ خير را علامت مي زنيم. در صورتي که هر يک از موارد بيان نشده باشد و اصلا در مقاله نباشد پاسخ دکر نشده را علامت مي زنيم.
مثال1: